Aktüatörler bir sistemi kontrol eden ve onu hareket ettiren elemanlara verilen genel addır. Aktüatörler, hem işlevselliği hem de çeşitleri ile endüstride birçok alanda kullanılırlar. ILX Mühendislik olarak bu hafta hazırladığımız blog yazısında aktüatörler hakkında bilgi vereceğiz. ‘’Aktüatör ne demek?’’, ‘’Aktüatör nerede kullanılır?’’ ve ‘’Aktüatör ne işe yarar?’’ gibi soruları yanıtlayacağımız blog yazısının sizler için faydalı olmasını umar, iyi okumalar dileriz.
Aktüatör Nedir?
Endüstriyel alanlarda sıklıkla kullanılan aktüatörler; otomasyon sistemleri için son derece önemli olan, sıvı ve gaz gibi herhangi bir akışkanın akış yönünü kapamaya ya da yönünü değiştirmeye yarayan operatör mekanizmalarıdır. Bir vanayı açmaya ya da kapamaya yarayan aktüatörler vananın üzerine monte edilir ve vana gövdesine bağlanır. Aktüatörlerin kendi arasında birçok çeşidi bulunmaktadır. Buna bağlı olarak da kullanım alanları son derece geniş elemanlardır.
Aktüatör Çeşitleri Nelerdir?
Aktüatörün tanımını yapmamızın ardından bu bölümde aktüatör çeşitlerini ele alacağız. Başlıca aktüatör çeşitleri arasında pnömatik aktüatör, elektrikli aktüatör ve hidrolik aktüatörler bulunmaktadır.
- Pnömatik Aktüatörler: Pnömatik aktüatörler, basınçlı havanın çalıştırdığı aktüatör çeşitleridir. Kendi arasında diyafram tipi ve piston-silindir tipi olmak üzere 2 farklı çeşide ayrılan pnömatik aktüatörler, maliyet açısından genel olarak etkin ve güvenilir elemanlardır.
- Elektrikli Aktüatörler: Elektrikli aktüatörler, vanayı açmak ve kapamak için elektrik motorunu kullanan mekanizmalardır. Son derece sessiz ve verimli bir şekilde çalışan bu aktüatörler, sahip olduğu dişli sistemlerden dolayı vana açma ve kapama işlemlerini pnömatik ve hidrolik aktüatörlere kıyasla daha yavaş yapar.
- Hidrolik Aktüatörler: Hidrolik aktüatörler, tıpkı pnömatik aktüatörlerde olduğu gibi hem linear hem de rotary tip vanalarda kullanılmaya uygundurlar. Hidrolik aktüatörler, özellikle vanayı çalıştırmak için gerekli gücün sağlanamadığı durumlarda kullanıcılarına büyük avantaj sunmaktadır. Bu cihazlarda hidrolik basınç hem bağımsız bir pompayla hem de proses akışkanı tarafından sağlanabilmektedir.
Aktüatör Nasıl Çalışır? Ne İşe Yarar?
Aktüatörün ne olduğu ve ne işe yaradığı ile ilgili bilgi vermemizin ardından, aktüatör çalışma prensibi ve işlevleri hakkında da bilgi verebiliriz. Bir vanayı açma ya da kapama üzere kullanılan operatör mekanizmaları olan bu cihazlar, büyük vanaların daha hızlı çalışmasına yardımcı olur. Elektrik enerjisiyle harekete geçirilen bu operatör mekanizmaları, vanaların açıp kapanmasının yanı sıra ara pozisyonlara da imkan vermektedir. Aktüatörler üzerinde yer alan limit switch kutuları, i-p dönüştürücüler ve pozisyonerler üzerinden vananın açık ya da kapalı olma durumu gösterilir ve bunun bilgisi otomasyon sistemine iletilir. Yazıcı sürücüsü, robot kontrol sürücüsü ya da mekanik bir sabit sistem gibi kontrol sistemlerini ortama bağlı olarak arttırmayı sağlarlar. Genel olarak özetleyecek olursak; aktüatörler, mühendislik alanlarında hareketi arttırmak, bir nesneyi sıkılaştırarak nesnenin hareketini kısıtlamak gibi amaçlarla kullanılan cihazlardır ve kullanım alanları oldukça geniştir.
Aktüatör Nerede Kullanılır?
Daha önce de belirttiğimiz gibi aktüatörlerin kullanım alanları çok çeşitlidir. Aktüatörlerin kullanıldığı yerlerden başlıcalarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Haddeleme, bükme ve çekme gibi şekil verme işlemleri
- Otomasyon sistemleri
- Elektronik sanayii
- Robot teknolojileri
- Malzeme taşımacılığı
- Takım tezgahları ve el aletleri
- Boya, sprey ve vernik işlemleri
- Tekstil sanayii
- Gıda, kimya ve ilaç sanayii
- Maden sanayii
- Denizcilik ve havacılık sektörleri
- Otomotiv endüstrisi
- İş makinaları
- Tarım makinaları
- Gemi kontrol sistemleri
Aktüatör Fiyatları
Aktüatör fiyatları satın alınacak markaya, aktüatör çeşidine ve aktüatör performansına göre değişiklik göstermektedir. Aktüatör satın almak isteyenlerin bu noktada dikkat etmesi gereken durum, hangi aktüatör çeşidinin daha uyumlu olacağını düşünmekle ilgilidir. Hangi aktüatör çeşidinin uygulanacak iş alanına daha uygun olduğunun belirlenmesinin ardından, ilgili aktüatör çeşidinin farklı modelleri ve özellikleri arasında karşılaştırmaya gidilmelidir. Dolayısıyla aktüatörlerin fiyatlarının birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterdiğini söyleyebiliriz.
ILX Mühendislik olarak aktüatörler hakkında bilgi verdiğimiz blog yazısının sonuna geldik. Yazı boyunca ‘’Elektrikli aktüatör nedir?’’, ‘’Aktüatör türleri nelerdir?’’ ve ‘’Aktüatörler nerelerde kullanılır?’’ gibi soruların yanıtlarını verdik. Dilerseniz sizler için sunduğumuz Siko marka
aktüatör çeşitlerimizi link üzerinden inceleyebilirsiniz. Konu ile ilgili daha geniş kapsamlı bilgi almak içinse bizlerle 0216 499 11 06 numaralı hat üzerinden iletişime geçebilirsiniz.
Türkçe 
English 
